Veelgestelde vragen

Ja, de eerste is opgericht in Boxtel, Herenboeren Wilhelminapark, vernoemd naar het landgoed waarop zij boeren. De boerderij is in productie sinds voorjaar 2016. Verspreid over Nederland zijn diverse herenboerderijen in oprichting; sommigen pril, anderen vergevorderd.

De visie van Herenboeren sluit aan bij de persoonlijke motieven van de kartrekkers: meer grip op wat je eet, consument en producent dichterbij elkaar brengen, dierenwelzijn, eten met aandacht voor landschap en natuur. Ook in en rond Rotterdam zijn veel mensen die dit willen. En samen met anderen! Want het fundament van een herenboerderij bestaat uit een groep mensen die samen werken aan en op hun herenboerderij.

Aan de basis van elke Herenboerderij, staan ongeveer 200 huishoudens die eenmalig 2.000 euro inleggen; geld waarmee de boerderij kan worden ontwikkeld. Verder is er geschikte (pachtbare) landbouwgrond nodig, een areaal van 15 tot 20 hectare volstaat. En een laatste vereiste die we hier noemen, is een boer. Hij of zij is de vakman, van alle markten thuis, en in dienst van de coöperatie. De boer zorgt ervoor dat de herenboeren het eten krijgen dat ze willen.

Met de eenmalige inleg van 2.000 euro per huishouden, wordt de oprichting van de boerderij betaald. Denk daarbij aan het aanbrengen van irrigatie, hekken, hokken, rasters, eventuele bodemverbetering en de aanplant van bomen, struiken of de aanleg van paden. De jaarlijkse kosten worden begroot en gedeeld door het aantal personen dat van de boerderij eet. Bij jaarlijkse kosten kun je denken aan pacht, aankoop zaai- en plantgoed, dieren en hun voer, salaris van de boer, en mechanisatie. Elk lid neemt voor 1 tot 5 monden af van de boerderij. Hoe meer monden je afneemt, hoe hoger de wekelijkse contributie en hoe meer je te eten krijgt. Leden van Herenboeren de Vlinderstrik betalen per mond ongeveer 15 euro per week, vegetariërs 10 euro.

Dit bedrag is nodig om de boerderij op te richten en de eerste jaren draaiende te houden. Denk aan: de grond verbeteren, pacht van de grond, afrastering voor de dieren, loon voor de boer, maar ook zaden, aanschaf van de dieren en de bomen.

Als deelnemer investeer je eenmalig 2.000 euro. Daarnaast neem je gedurende 3 jaar wekelijks voor ongeveer 15 euro voedsel af. De investering betaal je per gezin (max. 5 mensen en een eenpersoonshuishouden betaalt 1000 euro) en de 15 euro betaal je per mond (dus bij een gezin van 4 mensen, 60 euro per week).

De bodem van de herenboerderij bepaalt wat er in technische zin aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Maar het zijn de bodem en de wensen van de herenboeren, die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd gaat worden en welke dieren er gehouden worden. Op de eerste herenboerderij, die in Boxtel, worden ongeveer 50 soorten groenten verbouwd, staan appel-, peren- en pruimenbomen en lopen varkens, kippen en runderen voor vlees en eieren. Vanzelfsprekend eten de herenboeren met de seizoenen mee.

Het teeltplan wordt zo gemaakt, dat er elke week gemiddeld vijf soorten groenten zijn. Verder heeft elk lid recht op een vooraf bepaalde hoeveelheid vlees en eieren. Elke mond die van de boerderij eet, krijgt per jaar ongeveer 4 tot 5 kg kippenvlees, 7 tot 8 kg rundvlees en 11 kg varkensvlees inclusief vleeswaren. Vegetariërs eten vanzelfsprekend alleen de groenten en het fruit.

De productie wordt zoveel mogelijk afgestemd op het aantal monden die gevoed moeten worden. Wordt er minder geproduceerd dan krijgt iedereen minder en als er overproductie is dan besluiten we met elkaar wat we er mee kunnen doen. Er wordt geen eten verkocht in bijvoorbeeld een winkel.

Nee dat hoeft niet. Je kunt voor een vegetarisch pakket kiezen. Dan betaal je ook iets minder dan 15 euro per week, ongeveer 10 euro per mond.

Voor de opzet van een boerderij heb je ongeveer 200 gezinnen nodig, ofwel 500 monden. Meedoen betekent dat je als huishouden lid wordt van de coöperatie en eenmalig 2.000 euro inlegt. De kosten die de boerderij maakt, worden gezamenlijk betaald. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de begroting die in de algemene ledenvergadering is vastgesteld en het aantal ‘monden’ dat je afneemt.

Door 2.000 euro in te leggen, wordt je voor onbepaalde tijd voor 1/200 deel eigenaar van de boerderij. Je hebt de mogelijkheid om de boerderij te bezoeken en te zien hoe de producten worden verbouwd. Meewerken mag zeker, maar hoeft niet. Je bent tenslotte herenboer.

Na enige tijd moet de boerderij zichzelf kunnen bedruipen. De herenboerderij heeft geen winstoogmerk. Houden we toch geld over, dan kunnen de leden besluiten te investeren, of de contributie te verlagen.

In termijnen

Voor mensen die niet in staat zijn de 2.000 euro ineens te betalen, kan de coöperatie besluiten tot invoering van betaling in termijnen. Zo wordt de eenmalige investering uitgesmeerd over een langere periode.

De term biologisch heeft betrekking op de landbouwmethode, oftewel de manier waarop ons voedsel tot stand gekomen is. Dit bepalen we straks zelf binnen de coöperatie en is daarom onderdeel van onze zoektocht naar de ‘meest duurzame vorm van landbouw’. We noemen het zelf ook wel natuurgedreven  landbouw.

We vinden transparantie en grip op de methode momenteel het belangrijkste sturingselement. Vraaggestuurd voedsel produceren; dat is wat ons drijft.

Het eten moet je wel zelf ophalen. Er zijn ook allerlei logistieke constructies mogelijk. Herenboeren halen bijvoorbeeld ook voor elkaar op. Dit bepaal je samen.

Daar was een sollicitatieprocedure voor. Onze boer is inmiddels aangenomen en aan het werk. Maar in het algemeen geldt dat de boer (m/v) achter het concept moet staan, om moet kunnen gaan met een gemengd bedrijf (groente én dieren) en om moet kunnen gaan met de coöperatie van mensen waarvoor hij/zij werkt. Wil je ook boer worden op een herenboerderij, kijk eens op www.herenboeren.nl of er nog boeren gezocht worden voor nieuwe initiatieven.

De boerderij is gebaat bij continuïteit. Deelnemers moeten dus minimaal 3 jaar afnemen. Bij een wachtlijst kan een aandeel ook eerder doorgegeven  worden. Als dit niet het geval is kan je zelf iemand zoeken die eventueel je aandeel over wil nemen. Anders moeten we bekijken of de begroting het toelaat dat je eerder stopt. Je krijgt dan de 2.000 euro terug.